Κύριε διευθυντά,
Πραγµατικός διάλογος του εφηµερεύοντα ιατρού µε τον ένστολο οδηγό πριν την πρώτη του βάρδια στο ασθενοφόρο του ΚΥ Βάµου:
Ιατρός: Έχεις κάποιες γνώσεις σε σχέση µε διακομιδές επειγόντων ή έστω πρώτες βοήθειες;
Οδηγός: Τίποτα γιατρέ. Ούτε κανένας άλλος από αυτούς από σας έρχονται.
Ιατρός: Εκπαίδευση κάνατε πριν έρθετε στο ΚΥ;
Οδηγός: 4 ώρες ήρθε ένας κ. Νίκος και µας έδειξε πώς μπαίνει και βγαίνει το φορείο. Βασικά µας είπαν ότι δεν αγγίζουμε τίποτα παρά µόνο το τιμόνι.
Ιατρός: Δηλαδή, δεν μπορείς να βοηθήσεις σε τίποτα αν µας καλέσουν σε επείγον περιστατικό;
Οδηγός: Πώς να βοηθήσω γιατρέ, δεν ξέρω. Εμάς µας είπαν ότι θα είμαστε βάρδια µε έναν γιατρό και έναν διασώστη (;!!!) και µόνο θα οδηγούμε.
Ιατρός: Ασθενοφόρο µε σειρήνα και 120 χλµ. στην εθνική έχεις ξανα οδηγήσει;
Οδηγός: Τηρούµε τον ΚΟΚ αυστηρά µας είπαν, αλλά… αυτό είναι το λιγότερο γιατρέ. Αν µας στείλουν στις Βρύσες π.χ. δεν ξέρω πώς να πάω… δεν τη γνωρίζω καθόλου την περιοχή και τους δρόμους.
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΑΒ (ΑΠΟΣΤΟΛΗ & ΣΚΟΠΟΙ)
Αποστολή του ΕΚΑΒ είναι ο συντονισµός της παροχής Επείγουσας Προνοσοκοµειακής Φροντίδας και Επείγουσας Ιατρικής σε όλο τον πληθυσµό της Ελληνικής Επικράτειας και η διακοµιδή των πολιτών αυτών σε Μονάδες Παροχής Υπηρεσιών Υγείας.
Ειδικότερα, σκοποί του ΕΚΑΒ είναι:
– Η ισότιµη παροχή Επείγουσας Προνοσοκοµειακής Φροντίδας και Επείγουσας Ιατρικής σε κάθε ασθενή, ανεξάρτητα από την οικονοµική, κοινωνική και επαγγελµατική του κατάσταση σύµφωνα µε τους κανόνες του Εθνικού Συστήµατος Υγείας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
– Η διαρκής αναβάθµιση της ποιότητας των παρεχοµένων υπηρεσιών Επείγουσας Προνοσοκοµειακής Φροντίδας και Επείγουσας Ιατρικής µέσα από την υψηλή ειδίκευση, συνεχή εκπαίδευση και επιµόρφωση του προσωπικού του ΕΚΑΒ και γενικότερα του υγειονοµικού προσωπικού.
Το Ε.Κ.Α.Β ιδρύθηκε το 1985. Μέχρι τότε δεν υπήρχε οργανωµένο σύστηµα διακοµιδών σε όλη την επικράτεια, ενώ τα ασθενοφόρα που επιχειρούσαν δεν είχαν ούτε τον απαραίτητο εξοπλισµό ούτε εκπαιδευµένα πληρώµατα. Ο στόχος ήταν η όσο το δυνατόν ταχύτερη άφιξη στον τόπο του συµβάντος και η µεταφορά στον πλησιέστερο υγειονοµικό σχηµατισµό, χωρίς την παροχή οποιουδήποτε είδους εξειδικευµένης προνοσοκοµειακής φροντίδας. To αποτέλεσµα ήταν πολύ υψηλή θνησιµότητα και νοσηρότητα που οφειλόταν σε λάθη ή ελλιπή φροντίδα κατά τη διάρκεια της διακοµιδής.
Η ίδρυση του Ε.Κ.Α.Β αποτέλεσε µια πραγµατική κοσµογονία, γιατί εκτός της προσπάθειας καθολικής κάλυψης του πληθυσµού, έγιναν οι πρώτες προσπάθειες εκπαίδευσης του προσωπικού που στελέχωνε τα ασθενοφόρα. Την πρώτη περίοδο η εισαγωγική εκπαίδευση των πληρωµάτων ήταν 40 ώρες ενώ πολύ σύντοµα, το 1989 µε το ΠΕΚΠΑ (Πρόγραµµα Επαγγελµατικής Κατάρτισης Πληρώµατος Ασθενοφόρων) οι ώρες εκπαίδευσης απογειώθηκαν σε 1025 σε διάρκεια 8 µηνών. Το 2000 έγινε η δηµιουργία του ΙΕΚ Ε.Κ.Α.Β. για την ειδικότητα “∆ιασώστης -Πλήρωµα ασθενοφόρου”, διάρκειας 4 εξαµήνων και 1200 ωρών θεωρητικής εκπαίδευσης καθώς και ένα επιπλέον εξάµηνο µε 900 ώρες πρακτικής εξάσκησης σε ασθενοφόρο. Οι επαγγελµατίες υγείας µε την ειδικότητα “∆ιασώστης- Πλήρωµα ασθενοφόρου” αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της Επείγουσας Προνοσοκοµειακής Φροντίδας. Αποτελούν την ειδικότητα που κατέχει τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα εργασίας σε ασθενοφόρα οχήµατα.
Παράλληλα µε την εκπαίδευση των διασωστών το 1995 ξεκίνησε και το ετήσιας διάρκειας “Μετεκπαιδευτικό Πρόγραµµα Ιατρών στην Επείγουσα Ιατρική” από το ΕΚΑΒ, ενώ µια σειρά προτυποποιηµένων εκπαιδευτικών σεµιναρίων (ATLS, BLS, PHTLS, ALS) προσέγγισαν το γνωστικό αντικείµενο και τις δεξιότητες που οφείλει να διαθέτει οποιοσδήποτε Ιατρός καλείται να πραγµατοποιεί διακοµιδές µε ασθενοφόρο.
Σύµφωνα µε Υ.Α. 120207/2021 (ΦΕΚ 2203/Β` 26.5.2021) Τροποποίηση της περ. δ’ της παρ. 4 του κεφ. Γ της υπό στοιχεία Α2/29542/5347/1991 (Β’ 707) υπουργικής απόφασης: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ για τη λειτουργία και κίνηση ασθενοφόρου είναι “να στελεχώνεται από οδηγό και συνοδηγό οι οποίοι θα πρέπει να διαθέτουν τα τυπικά προσόντα της ειδικότητας ∆ιασώστη – Πλήρωµα Ασθενοφόρου και, οµοίως, να διαθέτουν πιστοποίηση του Εθνικού Οργανισµού Πιστοποίησης Προσόντων Επαγγελµατικού Προσανατολισµού και άδεια άσκησης επαγγέλµατος.”
Η νοµοθεσία – η οποία ισχύει για όλα ανεξαιρέτως τα ασθενοφόρα οχήµατα ακόµα και ιδιωτικά που δεν διακοµίζουν επείγοντα περιστατικά– περιγράφει τα στάνταρ πρότυπα ασφάλειας της κίνησης των ασθενοφόρων, όσον αφορά τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα του πληρώµατος. Το σηµείο εκκίνησης (ως προς την αρχική εκπαίδευση) ενός κανονικού πληρώµατος ασθενοφόρου είναι οι 4.200 ώρες εκπαίδευσης των δύο διασωστών στις οποίες προστίθεται η καθηµερινή τους εµπειρία στον δρόµο. Στην περίπτωση µάλιστα της Κινητής Ιατρικής Μονάδας του ΕΚΑΒ στους δύο διασώστες προστίθεται και Ιατρός µε εκπαίδευση στην Επείγουσα Προνοσοκοµειακή Ιατρική. Σε κάθε περίπτωση σε ένα ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ ο Ιατρός δεν αντικαθιστά τον διασώστη, έχει διακριτό και καθορισµένο επιστηµονικό ρόλο και βρίσκεται στο ασθενοφόρο ως τρίτο µέλος του πληρώµατος. Μόνο σε αυτό το εκπαιδευτικό και λειτουργικό πλαίσιο, τα ασθενοφόρα δεν είναι «ταξί µε µπλε σειρήνα», αλλά κινητές υγειονοµικές µονάδες που η αποτελεσµατικότητά τους εξαρτάται απόλυτα από την υψηλή ειδίκευση, συνεχή εκπαίδευση και επιµόρφωση του προσωπικού τους.
Σε πλήρη αντιδιαστολή µε κάθε έννοια σύννομης, αλλά κυρίως ασφαλούς σύνθεσης και λειτουργίας, βρίσκονται τα ασθενοφόρα των Κέντρων Υγείας, η αρχική αποστολή των οποίων ήταν οι δευτερογενείς διακομιδές από το ΚΥ στο νοσοκομείο και η εξυπηρέτηση των µη επειγόντων περιστατικών στην περιοχή ευθύνης που έχριζαν μεταφοράς µε ασθενοφόρο προς και από το νοσοκομείο (τακτικά ραντεβού, εξετάσεις, εξιτήρια). Η συγκεκριμένη λειτουργία εξυπηρετούσε ζωτικές ανάγκες των πλέoν ευάλωτων ασθενών της κοινότητας και εγκαταλείφθηκε στη μοίρα της. Τα ασθενοφόρα των ΚΥ στελεχώνονται από ένα µόνο άτομο ως πλήρωμα σε κάθε βάρδια, συνήθως οδηγό χωρίς ειδίκευση διασώστη (άρα µε ΚΑΝΕΝΑΝ Ή ΕΝΑΝ ΔΙΑΣΩΣΤΗ) αλλά µε μόνιµη σχέση απασχόλησης στο ΚΥ και γνώση της περιοχής. Το δεύτερο µέλος του πληρώματος είναι σχεδόν πάντα Ιατρός του ΚΥ (όχι πάντα εκπαιδευμένος στην Επείγουσα Ιατρική). Το τεράστιο κενό ασφάλειας προέκυψε όταν τα ασθενοφόρα των ΚΥ πέρασαν στον συντονισμό του ΕΚΑΒ, όχι πλέον µε τον ρόλο που είχαν, αλλά καλύπτοντας τον τομέα του ΕΚΑΒ για το σύνολο των περιστατικών, ακόμα και υπερεπειγόντων ή απειλητικών για τη ζωή του ασθενούς. Αναφέρθηκε πιο πάνω ότι το προαπαιτούµενο όσον αφορά στην εκπαίδευση του πληρώματος ενός κοινού ασθενοφόρου του ΕΚΑΒ είναι οι 4.200 ώρες εκπαίδευσης και η αθροιστική εμπειρία των δύο διασωστών. Το προαπαιτούµενο για τα ασθενοφόρα του ΚΥ αυτή τη στιγμή είναι ακαθόριστο, χωρίς τήρηση προτυποποιηµένων στάνταρ ασφάλειας. Σε οποιοδήποτε οργανωμένο σύστημα διακομιδών, µε έλεγχο της τήρησης των πρωτοκόλλων ασφαλούς λειτουργίας τα ασθενοφόρα των ΚΥ δεν θα επιχειρούσαν ΠΟΤΕ ΣΕ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ.
Ως Ιατροί του ΚΥ Βάµου είχαμε πολλές φορές επισημάνει το τεράστιο κενό ασφάλειας των διακομιδών µε το ασθενοφόρο του ΚΥ στη διοίκηση της 7ης ΥΠΕ και του ΕΚΑΒ απαιτώντας ενιαία πρωτόκολλα σύνθεσης πληρώματος και λειτουργίας των ασθενοφόρων σύμφωνα µε τα πρότυπα λειτουργίας του ΕΚΑΒ. Κάθε φορά βρεθήκαμε αντιμέτωποι µε μορφές εργασιακού εξαναγκασμού, χωρίς ποτέ να λαμβάνουμε καμία απάντηση στα αιτιολογημένα αιτήματά µας, αλλά και χωρίς οι προϊστάμενες αρχές να αναλαμβάνουν την ευθύνη για την παράνομη και ανασφαλή για ασθενείς και προσωπικό λειτουργία του ασθενοφόρου του Κέντρου Υγείας. Τελικά όλη η ευθύνη της διακομιδής μεταβιβάζεται στον ιατρό του ΚΥ που καλείται να κάνει ταυτόχρονα τον ιατρό εφημερίας, τον ιατρό ασθενοφόρου, τον διασώστη και τον τραυματιοφορέα, χωρίς καμία ουσιαστική βοήθεια στον τόπο του επείγοντος.
Κι όμως δεν είχαμε ακόμα ξύσει τον πάτο βαρελιού. Η πρόσφατη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για τα “μικτά πληρώματα ασθενοφόρων” ορίζει ότι: “στις δομές του Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (Ε.Κ.Α.Β.), των Κέντρων Υγείας και των Πολυδύναμων Περιφερειακών Ιατρείων των νησιωτικών δήμων της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των δήμων της Περιφέρειας Κρήτης και των ορεινών δήμων του άρθρου 2β του ν. 3852/2010 (Α’ 87) αντίστοιχα, στις οποίες δεν υπάρχει ή δεν επαρκεί το προσωπικό κλάδων ΔΕ Πληρωμάτων Ασθενοφόρων ή ΔΕ Οδηγών για τη λειτουργία των ασθενοφόρων οχημάτων τους, δύναται να διατίθεται, μέχρι την 31η.12.2023, προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος ή στρατιωτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάµεων, εξαιρουμένων των οπλιτών θητείας, για την εκτέλεση υπηρεσίας οδηγού στα ασθενοφόρα οχήματα των ως άνω δομών».
Το αποτέλεσμα της ΠΝΠ είναι τα ασθενοφόρα των ΚΥ -στα οποία έχει αποσπαστεί προσωπικό από τις ένοπλες δυνάμεις- να λειτουργούν ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΕΝΑΝ ΔΙΑΣΩΣΤΗ, µε οδηγούς που όχι απλώς δεν μπορούν να προσφέρουν απολύτως τίποτα στη φροντίδα επείγοντος περιστατικού, αλλά αγνοούν τις πραγματικές συνθήκες κίνησης ενός ασθενοφόρου καθώς και το οδικό δίκτυο της περιοχής. Θα περίμενε κανείς ότι τουλάχιστον θα μπορούσαν (µε τι κόστος άραγε;) να εκπαιδευτούν σε πραγματικές συνθήκες και να αποκτήσουν στοιχειώδεις γνώσεις και δεξιότητες. Το διάστημα όμως το οποίο παραμένουν στα ΚΥ είναι 3 εβδομάδες! Στη συνέχεια έρχονται άλλοι οδηγοί και ο φαιδρός κύκλος ξεκινάει από την αρχή.
Δυστυχώς, η κυβέρνηση τοποθετεί τον πήχη της Επείγουσας Προνοσοκοµειακής Φροντίδας στο επίπεδο της καρότσας του αγροτικού και περνάει από κάτω. Νομοθετεί στην κυριολεξία το “ΠΑΜΕ ΚΙ ΟΠΟΥ ΒΓΕΙ”. Οδηγεί σε δραματική υποβάθμιση της παρεχόμενης Προνοσοκοµειακής Φροντίδας και καταστρατηγεί κάθε έννοια ισότιμης παροχής φροντίδας στους ασθενείς που θα έχουν την –προβλέψιμη- ατυχία να λάβουν φροντίδα από ακατάλληλα πληρώματα ασθενοφόρου.
Προφανώς η Επείγουσα Προνοσοκοµειακή Φροντίδα δεν θα μπορούσε να έχει καλύτερη τύχη από τους υπόλοιπους πυλώνες του ΕΣΥ και τα ρημαγμένα νοσοκομεία. Δεν είναι παρά ένα κομματάκι στο παζλ της συρρίκνωσης του “ κοινωνικού δικαιώματος στην Υγεία” και της οριστικής απόσυρσης του κράτους από τη συνταγματική υποχρέωση να προστατεύει την υγεία των πολιτών του.
Δηµήτρης Μακρέας,
Διευθυντής Γενικής Ιατρικής
Περιφερειακό Ιατρείο
Αρωνίου- ΚΥ Βάµου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου