Εγχειρίδιο πρώτων βοηθειών για την αντιμετώπιση τσιμπημάτων από το ΕΚΑΒ

Εγχειρίδιο πρώτων βοηθειών για την αντιμετώπιση τσιμπήματος, δαγκώματος κι άλλων ατυχημάτων κατά τη διάρκεια των διακοπών, εξέδωσε το ΕΚΑΒ. Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει τα συμπτώματα καθώς και τους τρόπους αντιμετώπισης μέχρι την πρόσβασή μας σε μονάδα υγείας. Πιο αναλυτικά:

ΔΑΓΚΩΜΑ-ΤΣΙΜΠΗΜΑ
Από θηλαστικά (σκύλος, γάτα, αλεπού, τσακάλι, λύκος, νυχτερίδα).
Τα περισσότερα δαγκώματα (99%) είναι από σκύλο. Η στοματική κοιλότητα των θηλαστικών είναι γεμάτη με μικρόβια.
Αντιμετώπιση
o Απομακρύνουμε το ζώο ή το θύμα.
o Καθαρίζουμε την πληγή με σαπούνι και νερό.
o Σε περίπτωση αιμορραγίας, παίρνουμε μια καθαρή πετσέτα και πιέζουμε ελαφρά πάνω στην πληγή.
o Βάζουμε στην πληγή αντισηπτικό και καλύπτουμε με μια αποστειρωμένη γάζα.
o Εάν εμφανίσουμε πυρετό, πρήξιμο, έντονο πόνο, πρέπει να επισκεφθούμε γιατρό.
o Αναφέρουμε με λεπτομέρεια τα χαρακτηριστικά του θηλαστικού (π.χ. ανήσυχο, επιθετικό, νευρικό, έχει σιελόρροια).
o Εάν πρόκειται για σκύλο ή γάτα που κατοικούν σε σπίτι, ζητάμε από τον ιδιοκτήτη να παρακολουθεί μήπως εμφανίσουν σημάδια λύσσας.
o Για περισσότερες πληροφορίες καλούμε το ΚΕΕΛΠΝΟ στο 2105212000 ή στην ιστοσελίδα www.keelpno.gr

Από φίδια
Το 10% των φιδιών είναι δηλητηριώδη. Το μόνο δηλητηριώδες φίδι που έχουμε στην Ελλάδα είναι η οχιά. Η βαρύτητα της δηλητηρίασης εξαρτάται από την ηλικία, γενική κατάσταση, θέση και βάθος δήγματος, το μέγεθος του φιδιού και αν μετακινήθηκε ή όχι το θύμα. Οι επιδράσεις των δηλητηρίων των φιδιών χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:
ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Πόνος, Οίδημα, Μελανιές, Φυσαλίδες που επεκτείνονται μέσα σε μερικές ώρες. Οι φυσαλίδες μπορεί να επιμολυνθούν από μικρόβια και να εξελιχθούν σε Γάγγραινα
ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (σε περίπτωση που απορροφηθεί το δηλητήριο): Εμετός, Αδυναμία, Ζάλη, Ρίγος με πυρετό, Εφιδρώσεις, Αιμορραγικές εκδηλώσεις, Ταχυκαρδία, Υπόταση, Shock, Πνευμονικό οίδημα, Οξεία νεφρική ανεπάρκεια.
Αντιμετώπιση
o Όχι περπάτημα
o Καθησυχασμός του θύματος.
o Ακινητοποίηση του άκρου κάτω από το ύψος της καρδιάς.
o Καθαρισμός της πληγής, με νερό και σαπούνι.
o Όχι πάγο στο τραύμα.
o Όχι ίσχαιμος περίδεση.
o Όχι χορήγηση καφέ και αλκοόλ.
o Όχι σύλληψη του φιδιού, προσπαθούμε να θυμηθούμε το χρώμα και το σχήμα του, έτσι ώστε να μπορούμε να το περιγράψουμε.
o Διακομιδή σε νοσοκομείο.
Μετά από δήγμα φιδιού, χρειάζεται να γίνει αντιτετανικός ορός. Αντιοφικός ορός γίνεται μόνο στο νοσοκομείο και δεν είναι πάντα απαραίτητος. Η χορήγηση αντιοφικού ορού μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση ή ακόμα και αναφυλαξία σε άτομα που είναι αλλεργικά.

Από σκορπιούς
Λίγα είδη σκορπιών, όπως το Centoyroides Exilicanda , προκαλούν δυνητικά σοβαρή δηλητηρίαση. Μετά το αρχικό δήγμα, το οποίο γίνεται αντιληπτό σαν τσίμπημα μέλισσας έχουμε:
ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Πρήξιμο ,Φαγούρα, Πόνο και μερικές φορές μούδιασμα, ο πόνος και το μούδιασμα επεκτείνονται κεντρικά.
ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Ναυτία, Εμετός, Σιελόρροια, Δυσφαγία, Ρινόρροια, Δακρύρροια, Ανησυχία, Διαταραχές της προσαρμογής, Εφίδρωση, Υψηλός πυρετός (μέχρι 42 βαθμούς Κελσίου), Ταχυκαρδία, Υπέρταση, Αρρυθμία, Σπασμοί, Κώμα. Ο θάνατος μπορεί να προέλθει λόγω καρδιακής ή αναπνευστικής ανεπάρκειας.
Αντιμετώπιση
o Σε ήπιες περιπτώσεις, τοπικά εφαρμόζουμε ψυχρά επιθέματα και δίνουμε αναλγητικά. Εάν εμφανιστούν συμπτώματα από την καρδιά αναζητούμε ιατρική βοήθεια.
Από υμενόπτερα (σφήκα / μέλισσα).
Τα τσιμπήματα από υμενόπτερα που οδηγούν σε θάνατο, οφείλονται στην αναφυλακτική αντίδραση του δηλητηρίου.
ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Έντονο πόνο, Οίδημα, Κοκκινίλα, Έντονη φαγούρα. Τα τοπικά συμπτώματα υποχωρούν από λίγες ώρες μέχρι λίγες μέρες.
ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Φαγούρα, Ναυτία, Κοιλιακά άλγη, Αναφυλαξία.
Αντιμετώπιση
o Τοπικά, αφαίρεση του κεντριού εάν έχει μείνει, εφαρμογή ψυχρών επιθεμάτων και αντιισταμινικών αλοιφών.
o Στην περίπτωση αναφυλακτικής αντίδρασης άμεση αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.
Από θαλάσσιους οργανισμούς.
Θαλάσσιοι οργανισμοί που προκαλούν νοσηρές καταστάσεις είναι: μέδουσες, κοράλλια, αχινοί, σκυλόψαρα, γατόψαρα, δράκαινες, σκορπίνες, σαλάχια.
ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (στις περισσότερες περιπτώσεις): Πόνος, Κοκκινίλα, Πρήξιμο.

ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Ναυτία, Εμετοί, Σπάνια αναφυλαξία, Σπάνια Shock.
Αντιμετώπιση
Εάν υπάρχει τμήμα του οργανισμού αφαιρείται, γίνεται καθαρισμός του τραύματος, εφαρμογή αντιισταμινικής αλοιφής και στην περίπτωση του αναφυλακτικού shock αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.

ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ ΣΤΟ ΜΑΤΙ
o Πλένουμε τα χέρια μας.
o Εάν φοράμε φακό επαφής τον βγάζουμε.
o Κρατάμε εμείς ή κάποιος άλλος το μάτι ανοιχτό τραβώντας τα βλέφαρα και ρίχνουμε άφθονο νερό.
o Εάν το ξένο σώμα βρίσκεται μεταξύ ματιού και βλεφάρου ή πάνω στο βλέφαρο προσπαθούμε να το αφαιρέσουμε με μια μπατονέτα.
o Δεν αφαιρούμε ξένο σώμα το οποίο είναι σφηνωμένο στο μάτι.
o Δεν τρίβουμε το μάτι.
Αναζητούμε ιατρική βοήθεια όταν:
 Παρά την πλύση το ξένο σώμα δεν αφαιρείται.
 Το ξένο σώμα είναι σφηνωμένο στο μάτι.
 Μετά την αφαίρεση υπάρχει αίσθηση ξένου σώματος.
 Έχουμε διαταραχές στην όραση.

ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ ΣΤΗ ΜΥΤΗ
o Δεν εισπνέουμε δυνατά.
o Αναπνέουμε από το στόμα.
o Φυσάμε με δύναμη.
o Εάν είναι στο ένα ρουθούνι πιέζουμε εξωτερικά το άλλο ρουθούνι και φυσάμε με δύναμη.
o Εάν το ξένο σώμα είναι ορατό και παρά τις παραπάνω προσπάθειες δεν έχει αφαιρεθεί, με ένα τσιμπιδάκι προσπαθούμε να το αφαιρέσουμε.
 Όταν αποτύχουμε σε όλες τις παραπάνω προσπάθειες αναζητούμε ιατρική βοήθεια.

ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ ΣΤΟ ΑΥΤΙ
Το ξένο σώμα στο αυτί μπορεί να προκαλέσει πόνο, μείωση της ακοής, τραυματισμό του ακουστικού τυμπάνου.
Αντιμετώπιση
o Γυρνάμε το κεφάλι έτσι ώστε το αυτί που βρίσκεται το ξένο σώμα να είναι προς τα κάτω μήπως λόγω βαρύτητας πέσει, τραβώντας το λοβό του αυτιού προς τα πίσω και κάτω.
o Αν είναι έντομο που πετάει, η κίνηση τους είναι προς τα πάνω, γυρνάμε το κεφάλι έτσι ώστε το αυτί που βρίσκεται το έντομο να είναι προς τα πάνω.
o Εάν βλέπουμε το ξένο σώμα, προσπαθούμε με ένα τσιμπιδάκι να το αφαιρέσουμε με προσοχή έτσι ώστε να μην το σπρώξουμε προς τα μέσα.
Όταν αποτύχουμε σε όλες τις παραπάνω προσπάθειες αναζητούμε ιατρική βοήθεια.

ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ
Συνήθως, μπορούμε να αφαιρέσουμε με ασφάλεια ένα μικρό ξένο σώμα, όπως σκλήθρα, αγκάθι, γυαλί.
o Πλένουμε τα χέρια μας και καθαρίζουμε καλά την περιοχή με νερό και σαπούνι.
o Χρησιμοποιούμε τσιμπιδάκι αφού το καθαρίσουμε με οινόπνευμα.
o Ένας μεγεθυντικός φακός μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε καλύτερα.
Εάν το ξένο σώμα είναι κάτω από την επιφάνεια του δέρματος:
o Καθαρίζουμε με οινόπνευμα μια αιχμηρή βελόνα.
o Σκίζουμε το δέρμα πάνω από το ξένο σώμα.
o Το ανασηκώνουμε και το πιάνουμε με τσιμπιδάκι μας.
o Πιέζουμε το τραύμα απαλά για να εμφανιστεί αιμορραγία για να ξεπλύνει τα μικρόβια.
o Πλένουμε και στεγνώνουμε την περιοχή.
o Βάζουμε αντιβιοτική αλοιφή.
Αναζητούμε ιατρική βοήθεια στις περιπτώσεις όπου:
o Η πληγή είναι βαθιά ή βρώμικη.
o Το ξένο σώμα φαίνεται να είναι βαθιά σφηνωμένο.
o Καθαρίζουμε την πληγή γύρω από το ξένο σώμα.
o Εάν υπάρχει αιμορραγία, τοποθετούμε μια γάζα γύρω από το ξένο σώμα.
o Δεν πιέζουμε το ξένο σώμα προς τα κάτω.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Σε κάθε τραύμα από αιχμηρό αντικείμενο υπάρχει κίνδυνος τετάνου για όσους δεν έχουν κάνει αναμνηστικό αντιτετανικό εμβόλιο τα τελευταία 10 χρόνια, θα πρέπει να κάνουν οπωσδήποτε αντιτετανικό ορό και εμβόλιο. Περισσότερες πληροφορίες για τον τέτανο στο www.keelpno.gr
Αγκίστρι στο δέρμα.
Τι κάνουμε:
o Εάν στο δέρμα έχει μπει μόνο η αιχμή το τραβάμε άφοβα.
o Εάν έχει σφηνωθεί το δόντι, σπρώχνουμε το αγκίστρι ώστε να εμφανιστεί το δόντι, κόβουμε το δόντι με μια τανάλια και το τραβάμε όπως μπήκε.
o Καθαρίζουμε το δέρμα με σαπούνι και νερό.
o Καλύπτουμε με γάζα.
Τι δεν κάνουμε:
o Δεν αφαιρούμε αγκίστρι από το πρόσωπο ή το μάτι.
o Δεν αφαιρούμε σφηνωμένο αγκίστρι αντίθετα από τη μεριά που μπήκε.