Ήταν η
χρονιά που… τα είχε όλα! Στη διάρκεια του 2017 δόθηκε το έναυσμα για
σαρωτικές αλλαγές, από την κορυφή ως τη βάση της ελληνικής δημόσιας
διοίκησης, η οποία για μια ακόμη χρονιά αποτέλεσε πεδίο «τριβής» με τους
δανειστές, αλλά και αντιπαράθεσης των πολιτικών κομμάτων και
συγκεκριμένα κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Ωστόσο, χωρίς ενδοιασμούς
μπορεί να υποστηρίξει κάποιος ότι εάν άνθρωποι του δημοσίου ανατρέξουν
στα όσα έγιναν την χρονιά που μας «αποχαιρετά», το πρώτο πράγμα που θα
αναδυθεί στη μνήμη τους, δεν θα είναι άλλο από την μεγάλη κόντρα μεταξύ
της ηγεσίας του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης και της ΑΔΕΔΥ.
Το «μέτωπο» της αξιολόγησης
Μεγαλύτερες
εντάσεις με το ανώτατο συνδικαλιστικό όργανο των δημοσίων υπαλλήλων,
και πολύ λιγότερο με τους δανειστές στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων,
προκάλεσε για το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης η αξιολόγηση στο
δημόσιο. Μια διαδικασία αξιολόγησης ήπια, σε αμφίδρομη κατεύθυνση
βαθμολογώντας προϊσταμένους και υφισταμένους, χωρίς τιμωρητικά
χαρακτηριστικά -για την ώρα, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένες προβλέψεις για
το μέλλον– που, όμως, δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι
«αγκαλιάστηκε» από τους εργαζόμενους.
Τα γεγονότα
μιλούν από μόνα τους: αρχική προθεσμία για την ολοκλήρωση της
αξιολόγησης (του 2016) αποτέλεσε η 31η Μαρτίου. Δόθηκε άτυπη παράταση
επ’ αόριστον, ώστε να συγκεντρωθούν οι εκθέσεις αξιολόγησης για τις
οποίες, άλλωστε, είχε -αρχικά- δοθεί ένα περιθώριο περίπου 15 ημερών.
Ουδέν… νεότερο από το «μέτωπο»! Νέα προθεσμία για τις 30 Ιουνίου. Ακόμη
μια προθεσμία, τρίτη στη σειρά, ορίζεται από το υπουργείο Διοικητικής
Ανασυγκρότησης, για τις 8 Αυγούστου. Και όπως προκύπτει, περίπου το 70%
των δημοσίων υπαλλήλων δεν έχει στείλει εκθέσεις αξιολόγησης και η ΑΔΕΔΥ
καταγράφει μια συνδικαλιστική νίκη, έχοντας καλέσει σε απεργία – αποχή
από την διαδικασία.
Η
αξιολόγηση «μπλοκάρει» και για να λύσει το θέμα, ενόσω πλησιάζει και ο
νέος κύκλος διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, το υπουργείο Διοικητικής
Ανασυγκρότησης καταθέτει την τροπολογία που μεταφέρει την «καυτή
πατάτα» στους προϊστάμενους, προβλέποντας ότι όσοι δεν στείλουν
εμπρόθεσμα τα φύλλα αξιολόγησης -ακόμη και χωρίς τη συμμετοχή των
υπαλλήλων- θα αποκλειστούν από την επιλογή προϊσταμένων. Η ΑΔΕΔΥ αντιδρά
έντονα, κάνοντας λόγω για «εκβιασμό» από πλευράς υπουργείου -στο οποίο
καταλογίζει και λογικές «ανταπεργίας»- όμως η τροπολογία ψηφίζεται και
οι προϊστάμενοι πειθαρχούν. Σημειώνεται ότι από το καλοκαίρι, στην
συζήτηση για την αξιολόγηση στο δημόσιο είχαν προστεθεί πληροφορίες που
ήθελαν τους προϊσταμένους να είναι αυτοί που «μπλόκαραν» την ολοκλήρωση
της διαδικασίας.
Σε επίπεδο
διαπραγματεύσεων, οι θεσμοί δέχθηκαν τα στοιχεία του υπουργείου που
έκαναν λόγο για συμμετοχή ύψους 70% των δημοσίων υπαλλήλων στην
αξιολόγηση. Η ΑΔΕΔΥ υποστήριζε ότι η αποχή είναι αυτή που συγκεντρώνει
υψηλά ποσοστά και μάλιστα σε επίπεδα του 80%. Σε πολιτικό επίπεδο, η
αξιολόγηση έδωσε την ευκαιρία στον πρόεδρο της ΝΔ και πρώην υπουργό
Διοικητικής Μεταρρύθμισης, να επανέλθει με ένα προφίλ «μεταρρυθμιστή»
μιλώντας για την δική του αξιολόγηση, με την κυβέρνηση να υπενθυμίζει
ότι το πλαίσιο της «συγκριτικής αξιολόγησης Μητσοτάκη» οδηγούσε τους
«χαμηλά βαθμολογούμενους» σε απολύσεις.
Όπως και να
έχει, η αξιολόγηση του 2016 ολοκληρώθηκε και στο επόμενο έτος, όλοι θα
περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί η ηλεκτρονική αξιολόγηση που
συμφωνήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο με τους Θεσμούς.
Η ώρα των κρίσεων
Με το νέο
σύστημα που υπόσχεται διαφάνεια και αδιάβλητα και αντικειμενικά
κριτήρια θα επιλεγούν οι νέοι προϊστάμενοι, από γενικοί διευθυντές έως
και τμηματάρχες. Οι κρίσεις τις οποίες ανέμεναν οι δημόσιοι υπάλληλοι
-να σημειωθεί ότι σε ορισμένους φορείς είχαν να γίνουν ακόμη και 7 ή και
8 χρόνια- έχουν σταδιακά ξεκινήσει και πρέπει να έχουν τοποθετηθεί τα
νέα πρόσωπα σε θέσεις ευθύνης έως το καλοκαίρι του 2018. Η αρχή έγινε με
τους λεγόμενους «οριζόντιους» γενικούς διευθυντές (Οικονομικών και
Ανθρώπινου Δυναμικού) και συγκεκριμένα για 20 θέσεις και στη συνέχεια,
μέχρι σήμερα, «ξεκλειδώνουν» και οι προκηρύξεις για τις υπόλοιπες
θέσεις.
Το νέο
σύστημα άργησε να τεθεί σε εφαρμογή. Η «εμπλοκή» που υπήρξε με τα
οργανογράμματα και συγκεκριμένα με την επικαιροποίηση και ψηφιοποίησή
τους, ήταν αυτή που οδήγησε στον «διαχωρισμό» των προς κρίση
προϊσταμένων -«οριζόντιους» και λοιπούς- καθώς υπήρχε μεν η ανάγκη να
προχωρήσει το νέο σύστημα, δεν είχαν όμως καθαρογραφεί τα περιγράμματα
θέσεων που θα αποτύπωναν τα καθήκοντα των θέσεων ευθύνης μιας μεγάλης
ομάδας προϊσταμένων. Οι καθυστερήσεις μάλιστα προκάλεσαν τις
διαμαρτυρίες των δανειστών, καθώς το νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων
συμπεριλαμβανόταν στα προαπαιτούμενα.
Ωστόσο,
αυτή τη στιγμή όλα κυλούν ομαλά. Η διαδικασία εξελίσσεται, ωστόσο, ως
αποτέλεσμα των όσων έγιναν με την αξιολόγηση, υπήρξαν μία προσθήκη και
μια αφαίρεση από όσα προέβλεπε ο αρχικός νόμος. Προστέθηκε η πρόβλεψη
για τον αποκλεισμό από τις κρίσεις όσων προϊσταμένων απείχαν από την
αξιολόγηση, ενώ η αξιολόγηση αφαιρέθηκε από τα κριτήρια επιλογής
προϊσταμένων, μόνο όμως για το πρώτο έτος των κρίσεων.
Εκκίνηση στην κινητικότητα
Άλλη μια
διαδικασία που ξεκίνησε με καθυστερήσεις, αλλά εξελίσσεται χωρίς
περαιτέρω απρόοπτα, είναι αυτή της κινητικότητας. Έχει ανοίξει ο πρώτος
κύκλος του νέου συστήματος μετατάξεων, με του υπαλλήλους που υπέβαλαν
αιτήματα για να διεκδικήσουν κάποια από τις 801 διαθέσιμες θέσεις, να
είναι 1.117. Την περίοδο που «τρέχει» εξετάζονται τα αιτήματά τους από
την αρμόδια Κεντρική Επιτροπή και, σύμφωνα με τους υφιστάμενους
υπολογισμούς, Φεβρουάριο με Μάρτιο του 2018 θα έχουν υλοποιηθεί οι
πρώτες μετατάξεις της κινητικότητας.
Και σε
αυτήν την περίπτωση η αιτία για τις καθυστερήσεις, είναι η κωλυσιεργία
στην επικαιροποίηση των οργανογραμμάτων του δημοσίου. Υπενθυμίζεται ότι
βασική προϋπόθεση για την ένταξη ενός φορέα στο σύστημα είναι η ανάρτηση
του ψηφιοποιημένου οργανισμού του.
Αρχικά και
με βάση το νόμο, η κινητικότητα προγραμματιζόταν να ξεκινήσει από τον
Απρίλιο του 2017. Καθώς αυτό δεν ήταν εφικτό, με μια μικρή μάζα μόνο των
δημοσίων υπηρεσιών να έχει εκπληρώσει το «βασικό προαπαιτούμενο» της
κινητικότητας, συμφωνήθηκε με τους Θεσμούς η μετάθεση της εκκίνησης της
κινητικότητας για τον περασμένο Σεπτέμβριο. Εν τέλει, η ειδική ψηφιακή
πλατφόρμα, άνοιξε το Νοέμβριο.
Όπως και να
έχει, η κινητικότητα έφερε σαρωτικές αλλαγές στο τοπίο των μετατάξεων
και των αποσπάσεων των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίες πλέον υπάγονται σε
ένα ενιαίο σύστημα, του οποίου βασικά χαρακτηριστικά είναι η διαφάνεια
και τα αμιγώς εθελοντικά χαρακτηριστικά, «σπάζοντας» ταυτόχρονα όποιες
πελατειακές εξαρτήσεις γύρω από τις μετακινήσεις υπαλλήλων.
Ο στόχος των τριών «Α»
Παράλληλα,
στη διάρκεια του 2017, η κυβέρνηση έθεσε στόχο για ένα νέο δημόσιο,
εκπονώντας Εθνική Στρατηγική έως το 2020. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Αλέξης
Τσίπρας, μιλώντας σε σχετική εκδήλωση τον περασμένο Σεπτέμβριο, έκανε
λόγο για ένα Δημόσιο με 3 «Α»: Ανεξάρτητο, Αξιοκρατικό και Αποτελεσματικό.
Μίλησε για έγκαιρο προγραμματισμό προσλήψεων, στη βάση των πραγματικών
αναγκών του Δημοσίου ενώ επεσήμανε ότι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων
στην χώρα μας είναι κάτω από μέσο όρο κρατών ΟΟΣΑ.
Η «Εθνική
Στρατηγική για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση 2017-2019» αποβλέπει αφενός
στην ορθολογική ανακατανομή του ανθρώπινου δυναμικού της Δημόσιας
Διοίκησης και αφετέρου στην απλούστευση των διαδικασιών, την μείωση της
γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων
υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Πρόκειται
για μια ολιστική μεταρρυθμιστική προσπάθεια, η οποία εξορθολογίζει τις
δομές και τη λειτουργία του δημοσίου και εστιάζει στη βέλτιστη
αξιοποίηση των δεξιοτήτων των δημοσίων υπαλλήλων.
Παράλληλα, η «Εθνική Στρατηγική για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση 2017-2019» ενσωματώνει πολιτικές και υλοποιεί δράσεις για:
- την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής
- την προστασία ευάλωτων κοινωνικά ομάδων
- την επαγγελματική σταδιοδρομία των δημοσίων υπαλλήλων με όρους διαφάνειας και αξιοκρατίας
- την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας
- τη σταδιακή μετάβαση στην ψηφιακή Δημόσια Διοίκηση